Şantiye Dergisi 380. Sayı (Mart-Nisan 2020)

göre belirli ölçülere sahip modüllerden bir hesap gridi oluşturulmuş, her bir modül- de gerçekleşen günışığı aydınlık düzeyle- ri çalışma kapsamında kullanılan günışığı değerlendirme yöntemi kriterlerine göre değerlendirilmiştir [12]. Simülasyonlar sonucu elde edilen verile- re göre mekânın günışığı performansını ifade eden sonuçlar Tablo 3’te verilmiştir. Simülasyonlar sonucundamevcut cephe tasarımı ile çalışmamekânında gerçekle- şen günışığı performansı, çalışma kapsa- mında kullanılan günışığı değerlendirme yöntemleri olan ortalama günışığı faktö- rü için%4.23 ve faydalı günışığı aydınlığı için % 45.55 olarak bulunmuştur. Mekan içerisinde %50 oranında faydalı günışığı aydınlığı değeri yapılan çalışmalarda eşik değer olarak kabul edilmekte, ele alınan çalışmamekanındamevcut cephe tasarı- mı ile faydalı günışığı aydınlığı değerlen- dirme yöntemine göre yeterli günışığı ay- dınlığının sağlanamadığı görülmektedir. % 4.23 ortalama günışığı faktörü değeri ise ek bir yapma aydınlatma ilavesi ge- rektiren durumları ifade etmektedir [5]. 3.2. İç Mekândaki Günışığı Performansının Konut Mekânlarında Belirlenmesine İlişkin Örnek Çalışmada, konut binalarında günışı- ğının etkin olduğu zaman dilimlerinin büyük bir kısmında kullanılan ve kulla- nıcılar tarafından konfor kavramının en çok arandığı mekanlardan biri olan ya- şama mekânı ele alınmıştır. Ele alınan yaşama mekanı 5.40 m x 3.55 m x 2.70 mboyutlarındadır. Güney yönüne bakan ve % 45.92 saydamlık oranına sahip dü- şey pencere ile oluşturulan cephenin iç mekândaki günışığı performansına et- kisinin belirlenmesi hedeflenmiştir. He- saplamalarda DIALUX simülasyon prog- ramı kullanılmış olup, tüm yılı temsilen 15 Aralık ve 15 Haziran tarihleri için yer- den 0.85 m yükseklikteki yatay çalışma düzleminde gerçekleşen günışığı aydınlık düzeyleri değerlendirilmiştir. Ele alınan yaşama mekânına ve cepheye yönelik iç mekânda gerçekleşen günışığı perfor- mansını etkileyen değişkenler ise Tablo 4’te verildiği gibi olmaktadır. Çalışma kapsamında irdelenmesi amaç- lanan cepheye yönelik değişkenlerin iç mekândaki günışığı performansına etki- si faydalı günışığı aydınlığı değerlendir- me yöntemi ile ortaya konmuştur. Ko- nut mekânlarına yönelik faydalı olma değer aralıkları ofis mekanları için be- lirlenen değer aralıklarına göre değişik- lik göstermektedir. Bu anlamda konut mekânlarında faydalı günışığı aydınlığı değerlendirme yönteminin kullanımına ilişkin yapılan çalışmalarda belirlenen değer aralıkları aşağıdaki gibi olmakta- dır [13]. - UDI “yetersiz günışığı aydınlığı” (x<100 lx) - UDI “ek bir yapma aydınlatma ilavesi gerek- tirebilen günışığı aydınlığı”(100 lx < x <300 lx) - UDI “yeterli günışığı aydınlığı” (300 lx <x<3000 lx) - UDI “fazla/aşırı günışığı aydınlığı” (3000 lx<x) Hesaplamalarda yapılan kabuller aşağı- da verildiği gibi olmaktadır. - Çalışma içerisinde etkin günışığı saatlerin- de ek bir yapma aydınlatma gerektirmeye- cek durumları ifade eden günışığı aydınlığı değer aralığı (300lx<x<3000lx) yaşama me- kanında gerçekleşen günışığı performansı- nın değerlendirilmesi için ele alınmıştır. - Konut mekânlarına yönelik aynı çalışma içerisinde ele alınan ve etkin günışığı saa- tini ifade eden 08.00-20.00 saat dilimi ça- lışma kapsamında faydalı günışığı değer- lendirme yöntemine dair hesaplama saati olarak kabul edilmiştir. - Değerlendirmelerin bütün yılı kapsaması amacıyla temsili hesap tarihleri ve saatleri belirlenmiştir. CIE tarafından kabul edilmiş açık, kapalı ve ortalama gök modellerinin kullanıldığı hesaplamalarda, ele alınan he- sap tarih ve saatlerine yönelik İstanbul için Mekâna İlişkin Değişkenler Hacim Boyutları: 5.00 m x 3.45 m x 2.80 m Alan: 17.25 m 2 İç Yüzeylere ait ışık yansıtma katsayıları: Duvar: %50, Döşeme: %15, Tavan: %70 Dış engel yok Cepheye İlişkin Değişkenler Pencere Boyutu: 0.87 m x 2.00 m, 1.75 m x 2.00 m, 0.87 m x 2.00 m Saydamlık Oranı: %18, %25, %18 Cama ait ışık geçirme katsayısı: %90 Doğramaya ilişkin düzeltme faktörü: %90 Güneş kontrol elemanı yok PLAN Ortalama Günışığı Faktörü (ADF) Faydalı Günışığı Aydınlığı (UDI) % 4.23 % 45.55 Tablo 3. Ele alınan çalışma mekânına yönelik elde edilen günışığı performansı Tablo 4. Ele alınan yaşama mekânına ve cepheye ilişkin değişkenler Mekâna İlişkin Değişkenler Hacim Boyutları: 5.40 m x 3.55 m x 2.70 m Alan: 19.17 m 2 İç Yüzeylere ait ışık yansıtma katsayıları: Duvar: %77, Döşeme: %28, Tavan: %70 Dış engel yok Dış engel yok Pencere Boyutu: 2.20 m x 2.00 m Saydamlık oranı: %45.92 Doğramaya ilişkin düzeltme faktörü: %75 Cama ait ışık geçirgenlik katsayısı: %79 Güneş kontrol elemanı yok PLAN ÖN GÖRÜNÜŞ 77 MART-NİSAN 2020 MAKALE Tablo 2. Ele alınan iki kişilik çalışma mekânına ve cepheye ilişkin değişkenler