Şantiye Dergisi 386. Sayı (Mart-Nisan 2021)

69 MART-NİSAN 2021 MAKALE raf edilmektedir. Yalıtımsız binaların duvarlarından yüzde 40, çatılarından yüzde 25, kapı ve pencerelerinden yüzde 20 oranında ısı kaybı olmakta- dır. Yalıtımyapılmamış (mantolanma- mış) binalarda ısı kayıpları ısı, doğal olarak sıcak bir alandan serin (soğuk) bir alana akar ve evler bu ısı transfe- rinden zarar görür. Kışın içeriden sıcak hava dışarıya doğru hareket eder ve bu iç ortamı soğuk yapar. Yaz ayların- da, sıcak hava dışarıdan içeriye doğ- ru hareket eder ve iç ortamda rahatsız edici bir sıcak ortam oluşur. Bu yüz- den yalıtımsız binaların içmekanların- da her zaman “gizli cereyan” olur. Gizli cereyan ise insanı hasta eder. Yalıtımsız binalarda ısı dengesiz- dir; kışın kuzey cephesi üşütür, yazın güney cephesi terletir. Yalıtımsız (mantolanmamış) bina sağlıklı, konforlu, verimli ve ekono- mik olarak kışın ılık ve yazın serin tu- tulamaz. Dış ortam hava sıcaklığına ve rüzgar hızına bağlı olarak yalıtım- sız (mantolanmamış) binada içmekan hava sıcaklığı, hava hareketi ve nem oranı ile sık değişir. Belirgin aşırı er- ken ölüm oranı, soğuk ve sıcak hava dalgaları ile ilişkilidir ve ortam sıcak- lığının morbidite üzerine kısa vadeli bir etkisi vardır. Termal konforsuzluk, iç ortam sıcaklığı 18 derecenin altına düştüğü ve 24 derecenin üstüne çıktığı zamanlarda olur. Sıcaklıklar 18 derecenin altına düştüğünde, sağlık üzerindeki po- tansiyel etkisi artmaktadır. Vücudun düşük sıcaklıklara tepkisi, kanın ka- lınlaşması (yoğunlaşması), hipertansi- yon ve kardiyovasküler veya serebro- vasküler semptomların artma riskini içerir. 24 derecenin üzeri gibi yüksek sıcaklıklara maruz kalma, sıcaklık çarpması riskini, solunumve kardiyo- vasküler hastaneye yatış ve ölümler gibi sağlık sorunlarını artırabilir. Yalıtımsız (mantolanmamış) bina rutubetlidir, çabuk yıpranır, erken çöker. Bina hasta olduğu için içinde yaşayan insanları da hasta eder. So- ğuk evler, genellikle nemli evlerdir ve nemli evler, akciğere zarar veren partikül maddeler (özellikle küf) ve diğer kirleticiler için uygun ortamlar sağlayabilir. Bina iç mekanlarında termal konfor şartlarını etkileyen çevresel faktörler: • Dış duvarın (pencereler dahil) iç yüzeyi ile iç ortam arasındaki sıcaklık farkı • Dış duvarın iç yüzeyinde, özellikle, kolon ve kirişlerde nem oluşması • Dış duvarın (pencereler dahil) iç yüzeyi ile iç ortam arasındaki gizli hava akış hızı • Fiziksel hareketsizlik • İç ortamda giyilen kıyafetlerin miktarı ve türü. Termal konfor şartları sağlanma- yan binalar, insanların yaşamkalitesi- ni kötüleştirir. İnsanlar, içmekanlarda hareketsiz oldukları için özellikle ya- lıtımsız (mantolanmamış) binalarda, ani ortam sıcaklığı değişimlerinden, nem artışından ve hava hareketinden olumsuz etkilenirler. Yalıtımsız binalar, ısınma ve soğut- mada aşırı enerji tüketimine, sağlık harcamasına, aşırı sera gazı salımına, kabarık fatura gelmesine ve fakirleş- meye yol açar. Aşırı soğuk kışlar ve kavurucu yaz- lar, erken ölümleri, zihinsel engellili- ği, solunum ve dolaşım hastalıklarını tetikler ve sağlık harcamalarına aşırı yük getirir. Kışın üşüten, yazın terleten yalı- tımsız (mantolanmamış) binalar, in- sanları sık sık hasta eder. Özellikle 65 yaş ve üzeri ile 5 yaş ve altı risk gru- bundaki insanların erken ölümlerine neden olur. Yalıtımsız (mantolanma- mış), enerji verimsiz, bina iç mekan- larında termal konfor şartlarını sağ- lamak mümkün değildir. Mantolanmamış (yalıtılmamış) bi- naların insanlara ve binaya verdikle- ri zarar oldukça yüksek maliyetlidir. Termal konfor şartları iyileştirilmeyen yalıtımsız (nemli, kışın soğuk ve yazın aşırı sıcak, konforsuz, güvensiz ve sağ- lıksız) binaların oturanlar ve çalışanlar üzerine etkileri: • Fiziksel ve zihinsel sağlık riskleri yüksek • Baş ağrısı, gözde sulanma, burunda kanama, burun ve sinüslerinde tıkanıklık, öksürük, soğuk algınlığı ile grip benzeri semptomlar, göğüste sıkışma, astım, öksürük, mide bağırsak şikayetleri yanında devamlı yorgunluk hissi, baş ağrısı ya da keyifsizlik • İşe gitmeme devamsızlığı ve sağlık harcamaları yüksek • İç mekanda artan nemden dolayı neme bağlı hastalıklar nedeniyle azalan verimlilik ve konfor problemleri • Isıtma ve soğutmada tüketilen kabarık enerji faturaları • Çalışma verimlilikleri düşük • Sağlık raporları kabarık • Üretim verimlilikleri düşük • Sağlık sigorta maliyetleri yüksek • Bina sakinleri (65 yaş ve üzeri ile 5 yaş ve altı insanlar) sık sık hasta olur. Isınmada ve soğutmada kullanı- lan enerjinin israf edildiği ve para- nın savrulduğu konforsuz binalarda yaşayanlar/çalışanlar: • Hastaneye daha sık giderler. • Rapor alırlar. • İsteksiz ve verimsiz çalışırlar. • Doğalgaz ve elektrik faturalarından şikayet ederler. Genellikle evlerin alt yarısı, çevresinden nefes alır ve üst yarısı, çevresine nefes verir. Mantolanmamış (yalıtılmamış) binalarda oluşan hasarlar oldukça maliyetlidir. Bu maliyetler arasında • Yapısal bağlantı elemanlarında küflenme nedeniyle onarım ve değiştirilmesi • Yapının ömrünün kısaltması, güvensizleşmesi, erken çürümesi ve yenilenmesi • Kablolama ve neme duyarlı malzemelerin zarar görmesi ve erken değiştirilmesi